గోధూళి అనే పదానికి అర్థం - ఆవు + ధూళి = అంటే ఆవుల పాదాల నుండి పైకి లేచే దుమ్ము. పూర్వం ఆవులు అడవిలో మేతకు వెళ్ళి తిరిగి వచ్చేటప్పటికి సాయంత్రమవుతుందన్న సంగతి తెలిసిందే. అందుకే ఈ ప్రత్యేక సమయాన్ని గోధూళి సమయం అంటారు. సాయంత్రం సమయం అని అర్థం.
సంధ్య: - సూర్యోదయానికి ముందు మరియు సూర్యుడు అస్తమించిన తర్వాత సంధ్యాకాలం అని అంటారు. సంధ్యలో 3 రకాలు ఉన్నాయి:- (1)- సివిల్ ట్విలైట్ ~ 6°=24నిమి ముందు మరియు సూర్యోదయానికి తర్వాత (2)-నోట్రికల్ ట్విలైట్~12°=48నిమి సూర్యోదయానికి ముందు మరియు తరువాత (3)-ఖగోళ సంధ్య~18°= సూర్యోదయానికి 96 నిమిషాల ముందు మరియు 2
భారతీయుల ఆరాధనలో ఆవుకి ముఖ్యమైన స్థానం ఉంది . భారతీయులు ఆవులను తల్లులుగా చూసుకుంటారు మరియు పెంచుతారు. ఆవులు పాలు ఇస్తాయి కాబట్టి అవి తల్లులు మాత్రమే కాదు. గోవు అనేక దివ్య గుణాలకు నిలయం. ఆవులోనూ, ఆవు పాలలోనూ దైవత్వం ఉంటుంది. అలాంటి ఆవులు పాల దాన యంత్రాలు కావు. అవి జాతీయ భాగ్యానికి మూలం. ఆవుకి ఉన్నంత ఉదార స్వభావం భూమిపై మరొకటి లేదు, ఆవు గడ్డి, ఔషద గుణాలు కలిగిన ఆకులిను తింటుంది. ఆవు పాలు, దాని ఉత్పత్తులు, ఆవు మూత్రం, ఆవు పేడ - మరియు ఆవు పాలు అన్నీ సామాజికంగా పోషకమైనవి. ‘గో-ఉత్పత్తి’ సంపదను పెంచుతుంది. ఆవు సంపద యొక్క నివాసం అని కూడా అంటారు. పురాతన కాలంలో, ఆవులు సమాజం యొక్క ఆనందం మరియు సంపద స్థాయికి కొలమానం. పూజ వేడుకల్లో, అన్నదాన సందర్భంలో ముందు గోవుకు తినిపించేవారు, “ఆవులు నాకు తల్లిగా, ఆవులు నాకు తండ్రిగా, ఆవులు నా ఎద్దులుగా ఉండనివ్వండి. భారతీయ ఆవులు సాధారణ వాతావరణం యొక్క ప్రతికూలతను తట్టుకోగలవు. ఎండలో, వానలో కూరుకుపోయినా ఆరోగ్యంగా ఉంటారు.
హిందూ పురాణాలలో, కామధేనువు అతి పవిత్రమైన ధేనువు అనగా ఆవు. గోమాత సర్వదేవతలు కొలువై వుంటారు. అందుకే గోమాతను పూజిస్తే సకల దేవతలను పూజించినంత ఫలితం దక్కుతుంది. ప‌శువుల‌న్నింటికీ మూలం కామధేనువు అని పురాణాలు చెబుతున్నాయి. అమృతం కోసం దేవతలు, రాక్ష‌సులు ఆదిశేషువు తాడుగా మంధ‌ర పర్వ‌తాన్ని క‌ర్ర‌గా చేసుకుని క్షీర సాగ‌రాన్ని మ‌థిస్తారు. అయితే ఆ క్షీర సాగ‌ర మ‌థ‌నంలో కామధేనువు కూడా మ‌థ‌నం నుంచి ఉద్భ‌విస్తుంది. ఈ ఆవునే సుర‌భి అని కూడా పిలుస్తారు. లోకంలో ఉన్న పశుసంపదలన్నిటికీ ఈ కామధేనువే ఆధారం అని పురాణాలు చెప్తాయి. కామధేనువు ఇంద్రుడి వద్ద ఉంటుంది. మరికొన్ని పురాణగాథల్లో వశిష్ఠుడి ఇంటిలో, కొన్ని పురాణగాథల్లో గౌతమ ముని వద్ద ఉన్నట్టు కనిపిస్తుంది. కామధేనువు వశిష్టుని తపస్సు కోసం కావలసినవన్నీ ప్రసాదించింది. కామధేనువు పుత్రిక శబల అనే గోవు, కామధేనువు పుత్రుడు నంది. ఏ పురాణంలో అయినా కామధేనువు మాత్రం, ఏది కోరినా దాన్ని తక్షణమే ప్రసాదించే మహిమ గలది.